به گزارش سعیده حسن خانی خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی سازمان برنامه و بودجه استان تهران، نهمین جلسه کارگاه آمایش استان تهران با موضوع " روندها، عوامل کلیدی و نیروهای پیشران در توسعه استان تهران" به ریاست شهرام عدالتی سرپرست معاونت توسعه و برنامه ریزی سازمان برنامه و بودجه استان تهران، کارشناسان و نمایندگان دستگاه های اجرایی و معاون طرح و برنامه ریزی شهرداری تهران در محل سازمان برنامه و بودجه استان برگزار شد.
براساس این گزارش، تدوین فصل پنجم سند آمایش استان تهران به پایان رسیده و فصول ششم و هفتم این سند به ترتیب با موضوع سیاست گذاری و برنامه ریزی آمایش آغاز می شود. در این فصول مباحث جدی تر و کارشناسی تر از گذشته بوده و برگزاری کارگاه های ویژه برای آن دستور کار تیم کارشناسی آمایش استان است.
عدالتی با اشاره به جلسه گذشته سازمان برنامه و بودجه استان با شهرداری تهران اظهار کرد: سند آمایش بدون مشارکت شهرداری معنایی ندارد، همچنان که تدوین برنامه سوم شهرداری هم باید با رهیافت های آمایشی همراه باشد.
وی در ادامه موضوع سالخوردگی جمعیت کشور را مورد توجه قرار داد و گفت: تغییر سبک زندگی، مصرف گرایی و تک فرزندی در خانواده ها نشان می دهد که موضوع خدمات به جمعیت سالمند به ویژه در شهر تهران به یک موضوع اساسی در آینده کلانشهر تهران تبدیل خواهد شد.
در ادامه گزارشی از "چشم انداز درازمدت ایران در طرح ستیران" و چیستی "روندها، عوامل کلیدی و نیروهای پیشران در توسعه استان تهران" و تاثیر آن ها بر یکدیگر ارائه شد.
براساس این گزارش شناسایی روندها (برای مثال تغییرات جمعیتی) ، یکی از عوامل اصلی آینده پژوهی است، همچنین پیشران ها نیروهای غیر قابل کنترلی هستند که بر پیامدها و رویداد ها اثر می گذارند و عوامل کلیدی به عنوان گام مهم آینده پژوهی بر موفقیت یا ناکامی تصمیم های توسعه ای اثرگذارهستند. این سه عامل از طریق اسناد بالادستی، مبانی نظری-عملی، نظر کارشناسان، مظالعات بخش ها و وضع موجود شناسایی شده اند.
ارتباط این عوامل به گونه ای است که نیروهای پیشران (حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ..)بر عوامل کلیدی (حاشیه نشینی، زمین، مسکن، سکونتگاه، اقتصاد و درآمد و ..) اثر می گذارند.
این گزارش حاکی از آن است که روندهای جمعیتی در سه سطح جهانی، ملی و محلی افزایشی است، به تعبیری دیگر جمعیت در حال متراکم شدن و رفتن به سنین سالخوردگی است. از سال 1305 تا 1390 تراکم جمعیت در کشور ایران بیشتر شده و در سطح محلی هم شهرستان بهارستان در استان تهران بیشترین تغییر جمعیتی را داشته است.
روندهای اقتصادی: این روند در سطح جهانی از طریق رشد اقتصادی و قیمت نفت بررسی می شود که بیشترین تغییر را کشور ما به دلیل کاهش قیمت نفت داشته است. در سطح محلی هم شاخص درآمد خانوارها، اشتغال و بیکاری موثر است. از این نظر متوسط درآمد کل سالانه یک خانوار شهری و روستایی از سال 1361 تا 1394 رو به رشد بوده اما تغییرات مدیریتی و سیاسی باعث به وجود آمدن نوساناتی در سال های 88 تا 91 شده است.
براساس این گزارش، مطالع روند ها در حوزه حمل و نقل در سه سطح جهانی، ملی و محلی نشان داد استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی در جهان و ایران به تناسب رو به افزایش است و در سطح محلی استان تهران هم ایستگاه های مترو و جابه جایی از طریق اینترنت و تلفن همراه افزایش داشته است. در حوزه انرژی استفاده از سوخت های فسیلی و تجدید پذیر و تجدیدناپذیر در کشور ها رو به کاهش و در ایران رو به افزایش است.
روندها براساس ترتیب اهمیت به 12 بخش رشد اقتصادی، جمعیت شهرنشینی، تجمع های شهری (گسترش کلانشهرها)، گسترش گاز دی اکسید کربن، مهاجرت، استفاده از اتوموبیل شخصی، افزایش رشد جمعیت کشور، بحران های اقتصادی، گرمایش زمین، سالخوردگی جمعیت، استفاده از سوخت های فسیلی، و افزایش جمعیت تقسیم شده است.
براساس این گزارش، نیروهای پیشران جهانی بر اساس مدل steep به حوزه اقتصادی (جهانی و مصرف گرایی) جمعیتی و اجتماعی (تحولات جمعیتی، آموزش، افزایش طول عمر، تغییر سبک زندگی و ..) فناوری (دیجیتالی شدن، مجازی سازی و ..) زیست محیطی و سیاسی و ..تقسیم می شود.
در ادامه این جلسه پیشنهاد ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی به مباحث فرهنگی آمایش، دخیل کردن ساختار سیاسی و مدیریتی در آن از سوی کارشناسان دستگاه های اجرایی مطرح شد.
گفتنی است، بر اساس اعلام سرپرست معاونت توسعه و برنامه ریزی سازمان برنامه و بودجه استان تهران از این پس کارگاه های آمایش در شهرستان های پایتخت تشکیل می شود. چراکه توسعه ملی در گرو توسعه منطقه ای و توسعه منطقه ای در گروه توسعه محلی است.
