پایگاه اطلاع رسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران/سید هادی کسایی زاده/ خیلی بدون تعارف صحبت می کند. محل مصاحبه ما در راهروهای سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران بود. مدیری که منتظر بود تا جلسه نعمت الله ترکی رئیس سازمان مدیریت تمام شود تا در مورد افزایش بودجه با او صحبت کند. شاید شهروندان یا حتی کارکنان اداره کل انتقال خون نمی دانستند و شاید هیچ وقت فردی به آنها گزارش ندهد که برخی مدیران شاید روزها و هفته ها برای اینکه حقوق کارکنان و خدمات به مردم سروقت به درستی انجام شود چقدر باید پیگیر اختصاص بودجه باشند. در گفتگویی کوتاه با دکتر سید مرتضی طباطبایی مدیر کل انتقال خون استان تهران داشتم که در این گفتگو به موضوعاتی اشاره کرد که قابل تامل است.

*20 سال است در انتقال خون فعالیت و خدمت می کنم
می گفت: حدود 20 سال است در حوزه انتقال خون فعال هستم. کارم را از استان خراسان رضوی با سمت معاون مدیر کل شروع کردم، سپس مدیر کل انتقال خون استان کرمان شدم. بعد از چند سال در بخش های مختلف سازمان مرکزی کار کردم تا اینکه 3 سال است در انتقال خون تهران در خدمت شهروندان هستم.

* انتقال خون تهران 70 مرکز درمانی را تحت پوشش دارد
کار در انتقال خون تهران سخت است؟ کار در سازمان انتقال خون تهران بسیار سخت و چالشی است. در حال حاضر حدود 70 مرکز درمانی تحت پوشش ما هستند. تمام مراکز به صورت شبانه روزی کار می کنند که می توان گفت از هر اورژانسی اورژانس تر هستیم؛ چون اگر ما خون نرسانیم اورژانس نمی تواند کار خود را انجام دهد. اگر انتقال خون انجام نشود هیچ پزشکی مریض بدحال خود را اتاق عمل نمی برد، در بحث زایمان ها هم همینطور است.

*داریم 4 مرکز انتقال خون ایجاد می کنیم
از زمانی که کارم را در سازمان شروع کردم به طور مسمتر روی منابع آن تمرکز کردم. یکی از مشکلات مهمی که دچار آن بودم مکان بود که خوشبختانه در حال حاضر 4 مرکز جامع اهدای خون با کمک خیرین انتقال خون، شهرداری تهران و بانک صنعت و معدن ساخته شده است. منطقه 4 مجاور پارک پلیس و منطقه 5 در حاشیه ستاری به بهره برداری رسیده است.

*کانکس های انتقال خون در تهران جمع می شود

آقای دکتر این نمای نامیمون کانکس های قدیمی انتقال خون کی جمع می شود؟ کانکس ها در سطح شهر تهران در حال جمع آوری هستند. برای مثال در منطقه شهرری مکان مناسبی برای اهدای خون ایجاد شده و در حال حاضر هم آماده است بنابراین کانکس ها به صورت درحال جمع آوری هستند. همچنین با فرماندار رباط کریم تفاهم نامه ای نوشتیم که بر اساس آن یک زمینی در بهترین جای شهربه ما می دهند؛ بنابراین کانکس های رباط کریم هم به وزدی جمع می شوند.

تاکنون کانکس های مرکز آزادی، صادقیه و شهید رجایی به صورت جمع شده است. این کانکس ها پس از جمع آوری معدوم می شوند.

*انتقال خون تهران استانداردهای جهانی دارد

چقدر با استانداردهای جهانی فاصله دارید؟ در چند سال اخیر تغییرات عمده ای را در بخش های مختلفمان از جمله مرکز وصال انجام دادیم. مرکز فرآورده هایمان تبدیل به مرکزی شد که مورد تایید وزارت بهداشت اتریش و آلمان قرار گرفت. روی داروهای مشتق از پلاسما به طوری کار کردیم که مورد تایید سازمان های بهداشت خارج از کشور قرار گرفته است. به طور کلی تمام مراکز ما مورد تایید استانداردهای خارجی است و امکان ندارد ما در جایی خون گیری انجام دهیم که تاییده نداشته باشد.

*برای تامین هزینه های جاری مراکز انتقال خون خیر می خواهیم

از خیرین هم کمک می گیرید؟ یک تفاهم نامه ای با اوقاف نوشته ایم که قرار بر این شده روی اهدای زمین به ما کار کند. خوشبختانه در این جور مسائل مشکل نداریم ما بیشتر کسی را می خواهیم که هزینه های جاری ما را بدهد. متاسفانه خیرین معمولا وارد این مسائل نمی شوند بیشتر به دنبال این هستند که یک جایی به اسمشان ثبت شود.

*انتقال خون تهران 100 نیرو کم دارد

کمبود نیروی انسانی هم دارید؟ به غیر از مکان، نیروی انسانی یکی از چالش های مهم سازمان انتقال خون است. در حال حاضر به تعداد 100 نفر کمبود نیرو در استان تهران داریم. 50 درصد نیروهای من اکنون قراردادی هستند درحالی که من اجازه دارم 10 درصد نیروی قراردادی جذب کنم. 70 نیرو به صورت طرحی یعنی موقت کار می کنند.

* ما خون نمی فروشیم

در رسانه ها موضوع فروش پلاسمای خون یا فروش خون زیاد جنجالی شد در موردش صحبت کنید!؟ همینجا آن را کاملا تکذیب می کنم. ما هیچ خونی را نمی فروشیم. شرکت هایی از وزارت بهداشت مجوز دارند که از مردم پلاسما بگیرند؛ این مسئله هیچ ارتباطی با سازمان انتقال خون ندارد.

*انتقال خون در زمان زلزله نداریم

در زمان بحران مانند زلزله در تهران انتقال خون چه آمادگی دارد؟ اگر زلزله بالای 8 ریشتر در تهران بیاید قطعا انتقال خون در تهران صورت نمی گیرد و از شهرهای مجاور تامین می شود. ما در حال حاضر دستور عمل مدیریت بحران، راه های انتقال،  حجم نیاز و ... داریم. حتی روی زلزله احتمالی شهر تهران تحقیق و پژوهش انجام شده است. 4 مرکز جامعی که ساختیم کاملا ضد زلزله است و زیرزمین آن برای انتقال خون مهیا شده است. حدود 6 سال پیش مرکزی در تهران ساخته شد که در برابر زلزله 8 ریشتری کاملا مقاوم است.

*تهرانی ها به ازای هر 1000 نفر 27 نفر خون اهدا می کنند

چقدر با استانداردهای اهدای خون فاصله داریم؟ استانداردهای اهدای خون متاسفانه در ایران با سایر کشورهای به شدت تفاوت دارد. در هلند به ازای 1000 نفر 70 نفر خون اهدا می کنند اما در تهران 27 نفر این کار را انجام می دهند. یک بخشی ازتشویق مردم به اهدای خون بر عهده رسانه ملی است اما متاسفانه امروزه وارد مسائل مالی شده است. مدیر بازرگانی در جلسه ای که با ما داشت گفت: «دکتر بالا بروی پایین بیایی باید پول دهی». رسانه ملی حتی در جذب نیروی انسانی هم می تواند موثر باشد. شاید تعداد متقاضی ها زیاد باشد و با یک فراخوان در رسانه ملی مشکل کمبود نیروی ما حل شود. اما
متاسفانه همانطور که گفتم رسانه ملی کاملا پولی شده است.

*هلند 50 درصد اهدا کنندگان زن ها هستند و در ایران 5 درصد است
بازدیدی هم از کشورهای توسعه یافته در بخش انتقال خون داشتید؟ کشورهای اروپایی چون تحت نظر یک سازمان کار می کنند به شدت پیشرفته تر از جاهای دیگر هستند. من از سازمان انتقال خون هلند بازدید داشتم و تفاوت های آنجا و ایران را مورد بررسی قرار دارم. یکی از تفاوت های ما با آنها تشریفات و استقبال از مراجعه کنندگان است. یکی دیگر از تفاوت ها بحث فرهنگسازی در جامعه است که متاسفانه در ایران انجام نشده است، برای مثال در هلند 50 درصد زنان اهداگر هستند اما در ایران 5 درصد آنها خون می دهند چون زنان از اهدای خون می ترسند.

هر چیزی که مردم را از انجام امور خیر دور کند در سازمان انتقال خون تاثیر دارد حال چه مسائل سیاسی باشد چه آلودگی هوا. از نظر علمی ثابت شده است که شرایط درونی افراد در سلامت خون آنها تاثیر دارد. کسانی که به سازمان انتقال خون مراجعه می کنند اگر از انگیزه خدا دوستانه تری برخوردار باشند قطعا در سلامت خون آنها موثر است.

*از اهدا تا انتقال خون ردیابی می شود

سیستم ردیابی خون هم دارید؟ یک سیستمی به نام رد گیری خون داریم؛ یعنی از رگ دهنده تا رگ گیرنده، خون پیگیری می شود. این سیستم در حال حاضر دستی است اما در حال نرم افزاری شدن است که این وابسته به این است ما به بیمارستان ها وصل شویم تا بدانیم این خون به کی تزریق شده است.

*مردی که 180 بار خون اهدا کرده است
در تهران فعلا شخصی که 180 بار خون اهدا کرده است رکورد دار است. 24 خرداد روز جهانی اهدا کنندگان بود که امسال با شعار همدلی و مشارکت اجتماعی برگزار شد. شعار امسال ایران «مرا هزار امید است و هر هزار تویی»بود. در زمینه تشویق مردم تا جایی که توانستیم فرهنگ سازی کرده ایم. برای مثال سه ما اول امسال 700 هزار پیامک به مردم جهت تشویق به خون دادن ارسال کردیم که 75 میلیون تومان برای ما هزینه داشت.

از نظر ما اهدای کننده ای که زکات سلامتی خود را همیشه می دهد، درد مردم برایش مهم است، به طور مسمتر خون اهدا می کند ژن خوب است. انتقال خون علاوه بر اینکه نهاد پشتیبانی است، یک ارگان فرهنگی مجسوب می شود؛ چون ما 500 هزار نفر اهدا کننده مستمر تربیت کردیم تا خودشان را سالم نگه دارند. انتقال خون باعث شده افراد به سلامتی خود اهمیت دهند، روابط خارج از خانواده نداشته باشند و بسیاری از نکات بهداشتی را رعایت کنند تا بتوانند به همنوعان خود خون اهدا کنند.