به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی سازمان برنامه و بودجه استان تهران، سابقه شمارش جمعیت که اصطلاحاً سرشماری نفوس خوانده می شود از دیر باز مورد توجه کشورهای جهان بوده و همواره دولت ها کوشیده اند از این طریق، تعداد جمعیت کشور و برخی از ویژگی های عمده ی مربوط به آن را جمع آوری کنند.

بر اساس این گزارش سابقه سرشماری در دنیا به 3800 سال قبل از میلاد مسیح بارمیگردد. مطالعه اسناد و مدارک تاریخی نشان می دهد کشورهای مصر، چین و بابل به ترتیب حدود سالهای 2500، 3000 و 3800 قبل از میلاد به سرشماری نفوس اقدام کرده اند. در این سرشماری اطلاعاتی از قبیل سن، جنس و شغل افراد جمع آوری شده است.

اولین سرشماری جهان به روش نوین در سال 1794 در کشور سوئد اجرا شد و پس از آن کشورهای دیگر به سرشماری جمعیت خود به همان روش پرداختند.

امروزه لفظ سرشماری معنای دقیق تری پیدا کرده که به مجموعه فعالیتها و خدماتی اطلاق می شود که شامل طراحی، برنامه ریزی ، گردآوری، کدگذاری، طبقه بندی، ارزشیابی، اصلاح و تجزیه و تحلیل و نهایتا چاپ و انتشار اطلاعات آماری از جمعیت و مسکن است.

در امپراطوری ایران باستان سرشماری های عمومی جمعیت برای دریافت مالیات سرانه وتعیین شماره مردان قادر به جنگ انجام می شده است.

 

تحولات سرشماری در ایران و جهان

امروزه در اغلب کشورها سرشماری نفوس به فاصله ۵ یا ۱۰ سال یکبار به مرحله ی اجرا در می آید.

 در ایران، سرشماری در سال های ۱۳۳۵، ۱۳۴۵، ۱۳۵۵، ۱۳۶۵، ۱۳۷۵، ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ شمسی مطابق روش های علمی و متناسب با زمان، انجام شده است. در عملیات سرشماری به تدریج از تکنیک ها و روش های علمی ویژه ای استفاده شده و بسیاری از کارشناسان در این زمینه تجربیات گرانبهایی را کسب کرده اند.

شایان ذکر است قبل از اجرای سرشماری به روش نوین، در سال ۱۳۱۸ شمسی، سرشماری یکروزه در ۳۶ شهر کشور به عمل آمد، ولی این تلاش بنا به دلایلی ناتمام ماند.

گفتنی است در حال حاضر با توجه به اینکه کشور در مرحله گذار از جامعه کمتر توسعه یافته به جامعه توسعه یافته است؛ و از آنجایی که این رهگذر با تغییرات وسیع اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی رو به رشد است، بنابراین هر قدر که بتوان اطلاعات و آمار بهنگام تری درمورد جمعیت کشور به دست آورد، برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها از دقت و اعتبار بیشتری برخوردار خواهد بود.

بنا بر این گزارش حجم عملیات و فعالیت های لازم برای اجرای سرشماری به قدری وسیع و گسترده است که باید یک یا چند سال قبل از اجرای سرشماری برای هدایت و برنامه ریزی عملیات مربوط به آن، ستاد سرشماری عمومی نفوس و مسکن تشکیل شود.

این ستاد برای انجام فعالیت های سرشماری، گروههای کاری مختلف را شامل می شود. علاوه بر این گروه ها، به منظور هماهنگی بیشتر و تسهیل در اخذ تصمیمات ستاد، گروه هماهنگی و تلفیق زیر نظر ستاد سرشماری کشور تشکیل و انجام وظیفه می کند.

ریاست ستاد سرشماری کشور برعهده رییس مرکز آمار ایران است و قائم مقام ستاد سرشماری، معاون طرح های آماری مرکز آمار ایران و ستاد سرشماری کشور می کوشد از تجارب و تخصص های کارکنان سایر سازمان های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی و بخش خصوصی نیز در اجرای سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور بهره گیرد.

سرشماری نوین در ایران

اولین سرشماری به شکل نوین در ایران در سال 1335 انجام شده است. از آن تاریخ تا کنون 4 سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سالهای 1345، 1355، 1365 و 1375 و یک سرشماری جمعیت در سال 1370 به مرحله اجرا در آمد. سرشماری نفوس و مسکن سال 1385 به لحاظ سیاستگذاری، برنامه ریزی، طراحی، اجرا و استخراج ، نواوریهایی به همراه داشته است که در جای خود بسیار حائز اهمیت است.

ششمین سرشماری نفوس و مسکن کشور و سومین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در جمهوری اسلامی در آبان ماه 1385 انجام شد.

این سرشماری دارایی ویژگی هایی از جمله: تعیین پیشس نیازهای مطالعاتی و انجام مطالعات، امکان سنجی سرشماری توام با نتیجه گیری، مطالعه وپیسشنهاد روشهای نوین استخراج، طراحی سیستم مکانیزه در سرشماری، بررسی عوامل اجتماعی و روانشناختی و .... بود.

در این سال نوآوری هایی خاصی انجام شد از جمله ایجاد وی سایت سرشماری، گزارش فنی سرشماری، تحول در طراحی، تحول در سازماندهی اجرا و نقشه های آماری، تحول در استخراج و ... بود.

آغازسرشماری 95 از مهرماه

گفتنی است مهرماه جاری هشتمین سرشماری نفوس و مسکن در کشور اجرا خواهد شد.سرشماري نفوس و مسکن امسال طي دو مرحله از سوم تا 23 مهرماه به شكل اينترنتي و از 24 مهرماه تا 24 آبان ماه از طريق مراجعه حضوري ماموران سرشماري انجام می شود.

به گفته رييس سازمان مديريت و برنامه ريزي استان تهران اطلاعات حاصل از سرشماري در برنامه ريزي هاي آينده كشور اهميت چشمگيري دارد اما آمار و اطلاعاتي كه از سرشماري سال 90 به دست آمده داراي اشكالاتي است كه در برنامه ريزي ها خود را نشان داده است.

كامل نبودن آدرس و مشخصات ،ضعف در ساماندهي نيروي انساني و عدم همكاري شهرداري هاي استان از جمله نقاط ضعف برگزاري سرشماري سال 90 است.

انتهای پیام