در گفت‌وگو با مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت عنوان شد
بسیاری از ما نام کتاب باشگاه مغز را شنیده‌ایم، شاید هم این کتاب را برای مسابقه کتابخوانی مطالعه کرده باشیم اما هیچگاه به این فکر نکرده باشیم که مغز ما در دوران کارمندی و کارشناسی در سازمان نیز نیاز مبرم به دمبل زدن و تمرین دارد. در نگاه نخست شاید بخندیم اما این واقعیتی انکارناپذیر است که اگر در محل کار خود در نگارش یک گزارش ساده دست به قلم نشویم کارایی مغز ما هر روز کمتر می‌شود و شاید به روزی برسیم که کنار هم چیدن ساده‌ترین کلمات برایمان طاقت فرسا شود. اینها همه موضوعاتی است که باب گفت‌وگوی ما با محمدرضا همایی ابیانه مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران را رقم زد تا از شورای مطالعات و پژوهش‌های سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این استان و اقداماتی که در دستور کار دارد و از تولد کارشناسان تصمیم‌ساز تا کارمندان توانمندی که قلم‌هایشان ضد زنگ می‌خواهد، بیشتر بدانیم.
سازمان مدیریت دستگاهی منحصربه‌فرد
مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران در ابتدا با اشاره به جایگاه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در کشور گفت:اگر سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی را همچون دانه‌های تسبیح در نظر بگیریم سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران در کنار سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور اداری و استخدامی به‌عنوان دستگاه ملی همچون نخ تسبیح متصل کننده، شکل دهنده و راهبر دستگاه‌های اجرایی استان به یکدیگر است و نقش انسجام‌بخشی بین دستگاه‌ها را ایفا می‌کند.
سازمان‌های مدیریت و برنامه‌ریزی استانی، سازمان‌هایی مترقی هستند که ساختار و تشکیلات آنها با اصول علمی روز دنیا همخوانی دارد و مدیریت و ارتباطات سازمانی آن از شکل ساختار و تشکیلات افقی و عمودی به حالت تعاملی و ماتریسی تغییر یافته است، طوری که گروه آموزش و بهسازی مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه سازمان زیر نظر سیاستگذاری سازمان امور اداری و استخدامی و مرکز آموزش دولتی کشور و گروه پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری آن زیر نظر سیاستگذاری سازمان برنامه و بودجه و مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری کشور است.
با وجودی که هر سازمانی باید در زمینه وظایف خود پاسخگو باشد اما سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران، راهبری توسعه و تنظیم وظایف و راهبری دستگاه‌های استان برای تحقق توسعه استان را بر عهده دارد و با این وصف سازمان برنامه و بودجه کشور به‌عنوان متولی اصلی سازمان مدیریت اگر به وظایف خود درست عمل نکند تبعات آن دامن‌گیر دیگر دستگاه‌ها شده و نتایج آن در جامعه به چشم می‌خورد.
همایی با ارائه پیشینهای از انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در سال 85 و احیای آن در سال 94 ادامه داد: پس از احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، پیشنهاد تشکیل شورای مطالعات و پژوهش‌های سازمان ارائه شد. در شورای معاونین آن سال نظرات سازنده‌ای داده شد اما به دلیل جامعیت زیاد قابلیت اجرایی پیدا نکرد تا اینکه در سال گذشته با انتصاب مسعود شفیعی به ریاست سازمان و پیشنهاد شهرام عدالتی معاون هماهنگی برنامه و بودجه و من با عزم جدی قرار شد که شورای مطالعات با رویکردی نو دوباره احیا شود و خوشبختانه اکنون آیین‌نامه آن نیز ابلاغ شده است.
متاسفانه در 15سال گذشته و از زمان انحلال سازمان برنامه و بودجه در سال 85 در میان کارشناسان سازمان دو اتفاق مهم روی داده؛ نخست کمرنگ شدن مباحث علمی در زمینه برنامه‌ریزی، توسعه و اقتصاد در بین کارشناسان و عدم تمرین فکری و ورزیدگی مغزها و دوم قلم‌هایی است که به دلیل عدم نگارش کافی علمی و کارشناسی سنگین شده است. خودکار 50 گرمی برای ذهنمان 50 کیلویی شده در حالی که ما به لحاظ تولید محتوا، تعریف و عملکرد با سایر سازمان‌ها تفاوت بنیادی داریم و اگر درست عمل کنیم می‌توانیم راه صحیح و بهینه برون‌رفت از مشکلات را ارائه دهیم.
اکنون در شورای مطالعات با بهره‌مندی از روش‌ها و تکنیک‌هایی می‌خواهیم به مغز خود و همکاران ورزش دهیم و زنگ‌زدگی قلم‌ها را ترمیم کنیم. تکنیک نخست و مهم ما این است که همکاران کارشناس سازمان به انجام کار علمی و استفاده از روش‌های علمی در حل مسایل تشویق شوند.
اکنون در بسیاری از دستگاه‌ها و دانشگاه‌ها شورای مطالعات و پژوهش و ... روی کاغذ وجود دارد اما کار بنیادی از طرف آنها صورت نمی‌گیرد و خروجی آنها بیشتر برای ارتقای شغلی اساتید یا مسیر ارتقای شغلی کارکنان است و پژوهش‌های انجام شده بیشتر برای چاپ مقالات علمی صرف شده که به تصمیم‌گیری بهتر و حل علمی مسایل و مشکلات منجر نمی‌شود.
در اساسنامه شورای مطالعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران ما و همکاران سعی کردیم به لحاظ ماهیتی تفاوت‌هایی داشته باشیم.
در این اندیشه هستیم که کارشناسان در وظیفه تصمیم‌سازی خود برای مدیران (تصمیم‌گیران) تقویت شوند. برای مدیریت دانش و مستندسازی تجربیات ارزشمند تلاش خواهد شد. البته اکنون نیز همکاران تا حدودی این‌گونه هستند اما در نگاه کلان به این مقوله می‌اندیشیم چراکه سیستم‌ها باید تلاش کنند به افراد متکی نباشند که اگر شخصی جابه‌جا یا بازنشسته شد، کل سیستم مختل شود.
مدیر موفق باید مجموعه‌ای از کارشناسان یا بهتر بگویم تصمیم‌سازان را در تیم کاری خود داشته باشد که تصمیم‌سازهای خوبی باشند و راهکار ارائه دهند تا تصمیم‌گیری‌های خوبی انجام شود.
کارشناس برای تصمیم درست باید تخصص علمی مرتبط با موضوع را داشته باشد که اگر با رشته تخصصی وی نیز هم‌خوان باشد، بسیار بهتر است و اگر رشته تخصصی وی نبود، حداقل باید بینش علمی داشته و با روش علمی برخورد با مسایل و حل آنها بیگانه نباشد و راه‌حل مسائل را از طریق علمی پیگیری کند چراکه مشخصه جامعه توسعه یافته ارائه راهکارهای علمی و استفاده از روش علمی در حل مسایل است.
یکی از تکنیک‌های خوب برای اینکه به کارشناسان کمک کند که تصمیم علمی بگیرند این‌است که بتوانند گزارش‌های کارشناسی بنویسند و بینش مشاهده دقیق میدانی داشته باشند و با مبانی علمی در پی راه‌حل علمی باشند.
می‌خواهیم ورزیدگی عملی در سازمان محقق شود
مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران با اشاره به در نظر گرفتن مبالغ تشویقی به‌عنوان حق‌التحقیق (بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری) برای همکاران بیان کرد: اگر همکاری در پی نگارش گزارش علمی باشد، می‌تواند یک مشاور علمی هم بگیرد تا با شیوه درست این کار آشنا شود و آموزش‌های لازم را دریافت کند و با حق‌التحقیق در ازای کار علمی و متقن تشویق شود.
اکنون در شورای مطالعات و پژوهش‌های سازمان به‌هیچ‌وجه دنبال تولید مقاله علمی و کار کتابخانه‌ای برای پر کردن بی‌هدف قفسه کتابخانه‌ها نیستیم بلکه می‌خواهیم کارشناسان سازمان قلمشان روغن‌کاری و روان شود و از همکاران دیگر سازمان‌ها مدد بگیرند حتی به‌عنوان استاد مشاور از فضای دانشگاهی نیز بهره‌مند شوند و دست به قلم برند. هر کس در حوزه کاری خود با مستندسازی فعالیت‌های کارشناسی می‌تواند گزارش تهیه کند.
وی ادامه داد: می‌خواهیم ورزیدگی عملی در سازمان ما محقق شود، کارشناسانی تصمیم‌ساز متولد، تقویت و تشویق شوند تا مبانی تصمیم‌سازی سازمان علمی باشد و مدیران بر مبنای آن تصمیم‌گیری کنند. البته ناگفته نماند که در ابتدای امر با الگویی فراگیر و همه‌جانبه عمل نخواهیم کرد ، بلکه در حین عمل اقدام به گسترش آن می‌کنیم و شاید در آینده برای تقویت اندیشه‌ورزی کارشناسان برنامه سخنرانی علمی داشته باشیم و پژوهش‌های برون‌سازمانی را در دستور کار قرار دهیم اما اکنون تاکید ما بر درون سازمان است و اینکه فکرها تقویت و راه‌حل‌های علمی تدوین شود.
همچنین از همه معاونت‌ها خواستیم نماینده‌ای با شرایط تعریف شده به این شورا معرفی کنند تا اطلاع‌رسانی ملموس بین همکاران صورت بگیرد و این اقدامی استراتژیک است که منجر به بلوغ در سازمان می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا اولویت‌های پژوهشی برای شورا تعریف شده است، متذکر شد: در کشور قوانین بسیار خوبی داریم که در زمان اجرا پایشان لنگ می‌زند و قابل اجرا نیستند، درصدد هستیم ابتدا این شورا اقدامات اولیه خود را آغاز کند و همکاران آگاه شوند و دست به قلم برند آنگاه در مرحله بعدی اولویت‌بندی حوزه‌ها نیز آغاز می‌شود و در پی این هستیم که فضای سازمان که متاثر از فضای جامعه و دغدغه‌های اجتماعی است، دگرگون شود و مباحث علمی در سازمان رونق بیشتری بگیرد.
به‌دنبال محقق شدن مدیریت دانش در سازمان هستیم به این معنا که مستندسازی تجربیات در سازمان انجام شود، متاسفانه اکنون وقتی مدیری جابه‌جا می شود تمامی پیشینه کاری خود در این مجموعه را با کوله‌بارش می‌برد در صورتی که با مستندسازی می‌توانند اقدامات مفید و مثمرثمر خود را برای سازمان باقی گذارند.
همچنین در شورای مطالعات این کار را در دستور داریم که گزارشات تکمیل شده را با استانداردهای مرکز اسناد و انتشارات سازمان برنامه و بودجه تطبیق دهیم و نسخه کاملی از گزارشات را برای کتابخانه سازمان برنامه و بودجه ارسال کنیم و روی سایت سازمان نیز قرار دهیم تا سایر دستگاه‌ها و مراکز علمی نیز از این گزارش‌ها به‌عنوان مرجع استفاده کنند؛ در این صورت با یک تیر دو نشانه را هدف گرفته‌ایم نخست اینکه به تصمیم‌گیری صحیح در سازمان خود کمک کرده‌ایم و مدیریت دانش صورت گرفته است و دیگر اینکه برای سازمان‌های دیگر نیز مفید خواهد بود.
وی با بیان اینکه این شورای مطالعاتی الگوی یادگیرنده را در دستور کار دارد، گفت: در ابتدای راه هستیم و برای رسیدن به نقطه مطلوب باید راه بسیاری پیموده شود اما با روی باز آماده بازخوردها و اقدامات پساطرحی هستیم و معتقدیم همکاران توانمندی در سازمان داریم که اگر دست به قلم شوند بهترین‌ها برای سازمان رخ می دهد.
دریافت صفحه با کد QR